Kurban farz mı, sünnet mi, vacip mi? Diyanet'e göre kurban kesmek farz mı ve kurban kesmenin hükmü nedir?

İslam inancındaki iki büyük bayramdan biri olan Kurban Bayramı, müminlere mutluluk ve huzur verir. Hicri takvime göre 12. kameri ayının, zilhicce ayı, 10. gününde icra edilmeye başlayan bayram süresi boyunca Müslüman kişiler günlük işlerine ek olarak çeşitli ibadetlerde bulunurlar. Kurban bayramlarında ibadet etmenin yanı sıra değeri kat kat artan kurban kesme ibadeti de oldukça önemli olarak kabul edilir. Bu noktada bazı kişiler tarafından kurban kesme ibadetinin farz mı, sünnet mi yoksa vacip mi olduğu merak konusu olabilir.

Kurban farz mı, sünnet mi, vacip mi?

Farz ifadesi İslam inancına göre Allah’ın kesin hükümleri olarak kabul edilir. Farz sayılan ibadetler, şartlara uygun ve Allah’ın rızasını kazanmak için samimi olarak yerine getirilirse kişiler sevap kazanır. Vacip sözcüğü ise Allah’ın emirlerini ifade eder. Kişiler vacip sayılan hareketleri gerçekleştirmekle yükümlüdür.

Vacip olarak kabul edilen davranışların kesinliği farz kadar net değildir. Vacip olan eylemler yerine getirilmesi gereken davranışlardır. İslam alimlerine göre sünnet ise Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Kur’an-ı Kerim'de geçen emirler haricindeki sözleri ve davranışlarıdır. Bu noktada Diyanet'e göre kurban kesmek farz mı? sorusu da akıllara takılır.

Kurban bayramı günleri içinde kurban kesen müminler ibadetlerin temelinin Hz. İbrahim (a.s) zamanından geldiğini bilir. Kurban, Hz. İbrahim (a.s) oğlu Hz. İsmail'i (a.s) Allah (c.c) için kurban edecekken Rabb'imizin (c.c) O'na (a.s) bir kurbanlık yollamasıyla bütün Müslümanların sorumlu olduğu bir ibadet haline gelir.

"Sen de Rabbin için namaz kıl ve kurban kes! (Kevser suresi / 2. Ayet)"

İslam inancındaki pek çok mezhebe göre kurban kesme ibadeti sünnet olarak kabul edilirken, Hanefî mezhebinde vacip olarak kabul edilir. Fıkhi durumunun haricinde kurban Müslüman aleminin geçmişten beri geleneği ve dini inanışın önemli bir parçası haline gelmiştir. Kurban kesme ibadetinin esas amacı Allah’a yakınlaşmaktır.

Kurban kesmenin fıkhî yorumuyla beraber Müslüman kişiler için bir simge olarak sayılan ibadetlerden biri olan kurban, yüzyıllardan günümüze kadar dini inanç açısından önemli bir yere sahiptir. Kurban bayramında kurban ibadetini yerine getirmek amacıyla kurban kesmek sadece durumu olan kişilere vaciptir.

Diyanet'e göre kurban kesmenin hükmü nedir?

Kurban ibadetini yerine getirmenin meşru bir ibadet olduğuna yönelik Kur’an-ı Kerim’de kanıtlar yer alır. Hz. İbrahim’in (a.s) oğlu Hz. İsmail’in (a.s) yerine yollanan bir kurbanlık hayvanın, Allah’ın kendilerine fidye veya kurban olacak şekilde verildiği direkt olarak belirtilmiştir. Temel ihtiyaçlarından ve borcunun haricinde 80.18 gr altın ya da bu değerde mal varlığı olan kişilerin kurban kesmesi gerekir. Diyanet İşleri Başkanlığı'na göre kurban kesmenin hükmü şu şekilde açıklanır:

Sözlükte yaklaşmak, Allah’a (c.c.) yakınlaşmayı sağlayan şey anlamında kullanılan kurban, dinî bir ifade olarak, Allah’a yaklaşmak ve O’nun rızasını kazanmak için ibadet etmek amacıyla belirli şartları sağlayan hayvanı usullere uygun bir şekilde kesmeyi ifade eder. Kurban Bayramı’nda kesilen kurbanlık hayvan için "udhiyye", hacda kesilen kurbana ise "hedy" adı verilir.

Akıl sağlığı yerinde olan hür, dini olarak belirlenen şartlara göre zengin sayılan kişi İlâhî rızayı kazanmak için kurbanını kesmekle hem Allah’a yaklaşmakta hem de maddî durumu yetersiz olan kişilere yardımda bulunmaktadır. Bu ibadetin temelinde Allah’a yakınlık ve insanlara fedakarlıkta bulunma anlayışı mevcuttur. Kurban, Müslüman bir kimsenin tüm varlığını Allah’ın rızası için feda etmeye hazır olduğunun bir simgesidir.

Mezheplerin birçoğuna göre udhiyye kurbanı kesmek sünnettir (İbn Rüşd, Bidâyetü'l-müctehid, 1/429). Hanefî mezhebinde ise tercih edilen görüş, kurbanın vacip olduğudur (Merğinânî, el-Hidâye, 8/146). Kurban, -fıkhî hükmü ne olursa olsun- Müslüman toplumların belirli simgesi ve şiarı sayılan ibadetlerden biri olarak asırlardan beri özellikle milletimizin dinî hayatında önemli bir yer tutmaktadır.